Vi bằng có giá trị đến đâu?

Tọa đàm công tác Thừa phát lại khu vực phía Nam (Ảnh: Cục công tác Phía Nam BTP))

đó là một số vấn đề được đặt ra tại Tòa đàm công tác Thừa phát lại khu vự Phía Nam do Cục công tác Phía Nam Bộ Tư Pháp tổ chức ngày 26/9/2014 với sự tham gia của đại diện Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS), Sở Tư pháp, Cục THADS, tòa án với các văn phòng TPL ở TP.HCM, An Giang, Vĩnh Long, Tiền Giang, Bình Dương, Đồng Nai.

Vi bằng hợp lệ phải có đăng ký

Ông Từ Dương Tuấn (Trưởng phòng Bổ trợ tư pháp - Sở Tư pháp TP.HCM) cho biết theo Nghị định 135/2013 thì “vi bằng được coi là hợp lệ khi được đăng ký tại Sở Tư pháp”. Sở Tư pháp có quyền từ chối đăng ký nếu phát hiện thấy việc lập vi bằng không đúng thẩm quyền, không thuộc phạm vi lập vi bằng; vi bằng không được gửi đúng thời hạn để đăng ký.

Ông Tuấn nêu một thực tế là vừa qua, khi các cơ quan, tổ chức tiếp nhận vi bằng do TPL lập thì lại phải tốn thời gian, chi phí để xác minh vi bằng đó có được đăng ký tại Sở Tư pháp hay chưa. Nhiều trường hợp người dân nộp vi bằng cho tòa án làm chứng cứ trong vụ kiện thì tòa đã yêu cầu Sở Tư pháp phải xác nhận là vi bằng đã được đăng ký. Từ đó, ông Tuấn đề xuất: “Nên có cách nào đó để khi cầm vi bằng lên thì người ta biết ngay vi bằng hợp lệ hay chưa. Chẳng hạn khi vào sổ đăng ký vi bằng thì Sở Tư pháp sẽ đóng dấu xác nhận “đã đăng ký” lên vi bằng đó”.

Được biết, hiện Bộ Tư pháp đang dự thảo văn bản hướng dẫn việc lập và đăng ký vi bằng. Theo đó, vi bằng sẽ được TPL đăng ký tại Sở Tư pháp trước khi TPL giao cho khách hàng.

Tòa không chấp nhận thì sao?

TPL Nguyễn Tiến Pháp (Trưởng Văn phòng TPL quận 10, TP.HCM) nhìn nhận việc đăng ký vi bằng tại Sở Tư pháp trong thời gian qua đã mang lại những hiệu quả tích cực, giúp các TPL kiểm soát việc lập vi bằng chặt chẽ hơn, chấn chỉnh được các thiếu sót.

Tuy nhiên, theo ông Pháp, việc đăng ký vi bằng chỉ nên mang tính chất quản lý, lưu trữ chứ không nên quy định là điều kiện hợp lệ của vi bằng. Sở Tư pháp chỉ nên kiểm soát hình thức lập vi bằng đúng hay chưa chứ không nên quản nội dung vì Sở không chịu trách nhiệm về nội dung của vi bằng. “Nếu những vi bằng đã được Sở Tư pháp đăng ký, công nhận vi bằng hợp lệ mà sau này cơ quan khác không chấp nhận nội dung vi bằng thì sao? Sở có phải liên đới chịu trách nhiệm hay không?” - ông Pháp băn khoăn.

Bà Trịnh Ngọc Thúy (Phó Chánh Văn phòng TAND TP.HCM) cho biết: Với vi bằng đã đăng ký (có hiệu lực) nộp vào tòa án làm chứng cứ, tòa công nhận hay không còn tùy thuộc vào việc HĐXX xem xét có phù hợp với các chứng cứ và tình tiết khách quan khác trong vụ việc hay không. Bà Thúy cũng lo ngại: “Nếu nói Sở Tư pháp đăng ký thì vi bằng có hiệu lực mà sau đó tòa không chấp nhận, không xem đó là chứng cứ thì có liên quan đến trách nhiệm bồi thường hay không? Vì thế đề xuất Sở Tư pháp đóng dấu lên vi bằng cũng nên xem lại”.

Theo ông Nguyễn Tiến Pháp, cần nghiên cứu thêm trường hợp TPL lập vi bằng nhưng Sở Tư pháp từ chối đăng ký. Khách hàng khiếu nại, TPL khiếu nại, sau đó Bộ Tư pháp kiểm tra và kết luận “việc từ chối đăng ký không đúng” thì xử lý như thế nào? Trách nhiệm bồi thường thiệt hai (nếu có). Ông Pháp cũng cho rằng một số nước khác không có quy định TPL phải đăng ký thì vi bằng mới có hiệu lực. Nếu trong thời gian thí điểm TPL xét thấy cần thiết để kiểm soát nghiệp vụ lập vi bằng thì tạm thời duy trì quy định này nhưng hy vọng sau này, hết thời gian thí điểm thì nên bỏ hẳn.